Instytut Muzyki i Tańca został powołany z dniem 1 października 2010 przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Funkcjonuje jako państwowa instytucja kultury. Podstawową misją IMiT jest działalność na rzecz rozwoju kultury muzycznej i tanecznej w Polsce.
IMiT prowadzi własne programy rezydencyjne, twórcze, naukowe, wydawnicze oraz stypendialne adresowane do polskiego środowiska muzycznego i tanecznego, realizowane w formule konkursowej, zajmuje się także prowadzeniem programów Ministra jako instytucja zarządzająca.
IMiT prowadzi także szeroko zakrojoną działalność edukacyjną zarówno w ramach programów własnych („Myśl w ruchu”– ogólnopolski program edukacji tanecznej adresowany do dzieci, młodzieży oraz grup międzypokoleniowych), jak i prowadzonych bezpośrednio przez Instytut projektów skierowanych do młodzieży („Filharmonia. Ostrożnie, wciąga!!!”) i do seniorów („Filharmonia Seniora”).
Instytut zajmuje się także analizą funkcjonowania środowisk tańca i muzyki, przedstawia raporty i postulaty Ministrowi, stanowiąc zaplecze eksperckie; prowadzi działalność dokumentacyjną i archiwizacyjną, zleca badania naukowe, działa na rzecz poprawy jakości edukacji muzycznej i tanecznej, wspiera istniejące instytucje kultury oraz organizacje pozarządowe, inicjuje obchody rocznic ważnych z punktu widzenia historii i rozwoju tańca i muzyki, a także koordynuje działalność instytucji kultury. IMiT uczestniczy także w wymianie informacji i doświadczeń pomiędzy krajowymi i międzynarodowymi organizacjami branżowymi.
Instytut prowadzi i współprowadzi wiele portali tematycznych, m. in. bazę-portal o polskim tańcu artystycznym (www.taniecpolska.pl) i – wspólnie z ZKP – bazę-portal Polskiego Centrum Informacji Muzycznej (www.polmic.pl), portal poświęcony polskim instrumentom (www.instrumenty.edu.pl) oraz tańcom tradycyjnym, narodowym i dawnym (www.tance.edu.pl), bazę sylwetek twórców oraz utworów powstałych w ramach programu MKiDN „Zamówienia kompozytorskie” (www.zamowieniakompozytorskie.pl), stronę Akademii Kolberga (www.akademiakolberga.pl), stronę poświęconą muzyce tradycyjnej (www.muzykatradycyjna.pl) oraz strony internetowe Towarzystwa im. W. Lutosławskiego (www.lutoslawski.org.pl) oraz Instytutu im. Oskara Kolberga (www.oskarkolberg.pl).
Ważną rolę w działalności Instytutu odgrywają działania na rzecz rozwoju profesjonalnego środowiska muzycznego i tanecznego w Polsce, takie jak organizacja Konwencji Muzyki Polskiej i Kongresu Tańca, otwierających szerokie pole wymiany doświadczeń i pogłębionej autorefleksji obu środowisk, organizacja konferencji tematycznych, warsztatów i szkoleń adresowanych do profesjonalistów w dziedzinie tańca i muzyki, opracowywanie dostępnych publicznie specjalistycznych raportów i ekspertyz oraz prowadzenie systemowego programu przekwalifikowania zawodowego tancerzy.
IMiT jest także głównym organizatorem wydarzeń stanowiących ważne punkty na mapie kulturalnej kraju, takich jak organizowana co dwa lata Polska Platforma Tańca, czy przyznawana corocznie nagroda „Koryfeusz Muzyki Polskiej”, a także organizowane naprzemiennie Konkursy „Młody Muzyk Roku” i „Młody Tancerz Roku”.
W 2013 roku Instytut pełnił funkcję Biura Obchodów Roku Lutosławskiego, w 2014 – Roku Kolberga, a w 2016 i 2017 prowadzi Biuro Obchodów Roku Nowowiejskiego. Na zlecenie Ministerstwa jest także współorganizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”.